Daha güvenli bir yaşama hizmet eden mühendislik gücü

İliş, şöyle devam ediyor: “Tasarım ekiplerinin hedefi; nesne tabanlı, parametrik bilgi modelleri üretebilmek ve bu modelleri tüm yapı ömrü boyunca yaşayabilir kılmaktır. Tasarım sürecindeki 3 boyutlu model oluşturma, 3 boyutlu koordinasyon, görselleştirme, disiplinler arasındaki çakışmaları tespit etme, miktar/maliyet ve saha analizleri, iki boyutlu paftalar gibi BIM ihtiyaçlarına cevap verdiği için Autodesk Mimarlık, Mühendislik ve İnşaat Çözüm Paketi’ni kullanıyoruz.”

BIM ve Teknoloji Koordinatörü Saniye Öktem, tasarım gruplarında yer alan tüm çalışanların Autodesk Mimarlık, Mühendislik ve İnşaat Çözüm Paketi kullanıcısı olduğunu ve kullanıcı sayısının 150’nin üzerinde olduğunu belirtiyor.

Tasarım Direktörü İlker Ali İliş; Prota Mühendislik tasarım gruplarında, mimarlar, inşaat mühendisleri, makine mühendisleri, elektrik mühendisleri, alt yapı ve güzergâh mühendisleri ile teknikerlerin bulunduğunu vurguluyor. Çözüm Paketi içerisinde mimarlar ve mühendisler tarafından en çok kullanılan araç Revit olmakla birlikte, Civil 3D ve Infraworks de altyapı grupları tarafından kullanılıyor.

Prota’da BIM uzmanlarından oluşan bir ekip bulunuyor. Ekip, her disiplinin birbiri ile uyumu, dijital ortamda çakışmaların tespiti ve giderilmesi, tasarım çalışmaları üzerinden maliyet tahmini gibi konularda görev alıyor. Saha iş programlarına göre takipler, hakediş noktaları gibi saha süreçleri de bu ekip tarafından daha proje aşamasında planlanabiliyor.

BIM’in doğası gereği, koordinasyon ve işbirliğini artırabilmek için disiplinler birbirleriyle daha iç içe çalışmak zorunda. Bu durum aynı zamanda bir çalışma biçimi ve kültür değişimini gerektiriyor. Bu değişimin prosedürlerinin oluşturulmasından, doğru yazılımların doğru amaçlarla kullanılmasına kadar birçok sürecin alt yapısı BIM ekibi tarafından kurgulanıyor.

Tasarım Direktörü İlker Ali İliş, Autodesk Mimarlık, Mühendislik ve İnşaat Çözüm Paketi ile sunulan BIM yazılımlarının tasarım sürecine faydalarını şu sözlerle ifade ediyor: “Elimizin altında yaratıcılığı destekleyen, tasarım sürecinde ortaya çıkabilecek yeni fikirlerin rahatça uygulanabileceği, her boyutuyla dijital ortamda rahatça görülebileceği bir platform var.”

“Nesne tabanlı ve parametrik çalışma, bilginin farklı disiplinlere ve farklı proje aşamalarına aktarılmasını sağlıyor. Böylece her zaman erişilebilir ve kullanılabilir bir deneyim birikimi, kurumsal bir hafıza yaratmak mümkün oluyor. Bu da tasarım süresinin kısalması, verimliliğin artması anlamına geliyor.”

“Ayrıca, bu altyapı üzerinde geliştirilen üç boyutlu tasarımlar, her kesimden işveren tarafından kolayca anlaşılabildiği için karar süreleri kısalıyor. Dolayısıyla hem tasarım hem de müşteriye bağlı karar süreçlerinde verimlilik artarken, sahada oluşabilecek hatalar ve bu hatalara bağlı revizyonlar ve maliyetler minimize oluyor.”

BIM uzmanları tarafından farklı disiplinlerin oluşturduğu modeller bir araya getirilerek, Navisworks yazılımı sayesinde çakışmalar tespit ediliyor. Akıllı BIM modellerinden metraj ve miktar bilgileri elde edilerek, yapım sürecine altlık oluşturuluyor. Tasarım grubu; projelerde sadece tasarım aşamasını değil, sonrasındaki yapım ve işletme aşamalarını da göz önünde bulundurarak, yaşayan BIM modelleri oluşturmak için çaba gösteriyor.

“Yapım süreçlerine yönelik birçok BIM kullanımının hayata geçirildiği projede, tasarım süreçlerine altlık olması için mevcut durum modellemesi yapıldı. Bu amaçla projenin yapım yüklenicisi Aga Enerji, hem lazer tarayıcılar hem de drone’lar aracılığı ile nokta bulutu verisini topladı. Paketin Recap ve Navisworks araçları yardımı ile tasarım BIM modellerinin mevcut durum ile koordinasyonu sağlandı.”

BIM kullanımları ile öne çıkan projelerden bir diğeri, Cerrahpaşa Hastanesi ve Eğitim Yapıları projesi. Bu projede BIM ve VR teknolojisi kullanılmış. Böylece tasarımların işverene daha iyi anlatılması ve kararların hızlı alınması sağlanmış. Ayrıca tasarım çalışmalarının farklı şehirlerdeki ekipler tarafından yürütüldüğü bu projede ekipler arası iletişim için BIM 360 bulut çözümleri kullanılmış.

İstanbul Kemerburgaz’da yapımı devam eden katı atık yakma projesi ise birbirinden farklı birçok disiplini bir araya getiren kompleks projelerden biri olarak dikkat çekiyor. Bir buçuk milyon nüfusun evsel elektrik ihtiyacını karşılayacak tesisin tasarım aşamasında, proses dahil olmak üzere farklı birçok ekip görev almış, farklı formatlarda model verisi üretilmiş ve bu modeller Naviswork ortamında birleştirilerek koordinasyon çalışmaları yürütülmüş.

Ayrıca Dynamo gibi görsel programlama araçları kullanılarak, tasarıma harcanan süreler optimize edebiliyorlar. Tasarım Direktörü İlker Ali İliş, “Örneğin Dynamo aracılığı ile duvar ve döşeme ince kaplamalarını otomatik olarak modele eklettiğimiz bir projemizde, bir blok için bir haftadan daha uzun sürecek bir çalışma üç günde tamamlanabilir bir hale gelmiş oldu” diyor.

BIM ve Teknoloji Koordinatörü Saniye Öktem de zaman ve işgücü tasarrufuna yönelik başka örnekler de veriyor: “BIM çözümleri kullanmadan önce, disiplinler arası koordinasyonu sağlamak için, tüm disiplinlerin çalışmaları plan düzleminde bir araya getirilip kontrolü sağlanırdı. Plan düzleminde yapılan bu kontroller hataya açık olurdu. Örneğin metro projelerinde tünellerin içerisinde bulunan mahallerde plan düzleminde tüm ekipmanlar yerleştirilirdi. Tünel formu sebebiyle bu ekipmanların o boşluklara sığamadığından habersiz olurduk. Revit ile yaptığımız tasarımlarda koordinasyon aşamasına gelmeden bu gibi hataları görüp, çözebilir hale geldik.”

BIM süreçleri sadece tasarım aşamasında değil, yapım aşamasında da önemli katkılar sağlıyor. Öktem, “Metro projelerimizin birinde, tasarım alternatiflerinin üç boyutlu modeller üzerinden erken safhalarda yükleniciye aktarılması ile 18 ay planlanan yapım süresi 8,5 aya düşürüldü” diyor.

İliş de bu nokta da ekliyor: “Yine aynı projede, satın alma öncesi BIM modelleri üzerinden yapılan metraj çalışmaları sayesinde elektrik kablolarından %30, CER trafosundan %10 oranında tasarruf sağlandı. Bu oranlar, özellikle projelerin büyüklüğü düşünüldüğünde çok ciddi tasarruflar olarak karşımıza çıkıyor.”